Overzicht namen van de Runen in verschillende oude talen

Overzicht van de runennamen in verschillende oude talen

Er is redelijk veel literatuur op de markt over Runen en ‘voorspellen’ of het bedrijven van magie met Runen. Het lastige is dat de namen voor de Runen niet echt gestandaardiseerd zijn, waardoor verwarring kan ontstaan. De ene Runenmeester gebruikt de Angelsaksische namen en een ander de Germaanse namen, en sommige gebruiken Germaanse namen met een eigen variant daarop. Met de namen van de Noordse goden hebben we het zelfde probleem, er wordt bijna geen naam eenduidig gespeld. In het cursusboek houd ik voor de runen de “Germaanse” namen aan, zoals hieronder gegeven. Deze zijn redelijk makkelijk uit te spreken en eenvoudig te schrijven door het ontbreken van accentstreepjes.

Pr.Sc = proto-scandinavisch

ON = Oud-Noors

Germaans= Germaans

Anglo-S= Anglosaksisch

Letter	Pr. Sc	ON	Germaans	Anglo-S	Betekenis Pr.Sc.
F	fehu	fé	fehu	feoh	vee, goederen, eigendom, geld
U	ūruR	úrr	uruz	ūr	oeros, Europese bizon
Þ, Th	þurisaR	þurs	thurisaz	þorn	reus, troll
A	ansuR	áss	ansuz	ōs	god
R	raidu	reið	raido	rād	paardrijden, wagen
C, K	kauna	kaun	kenaz	cēn	puist, zweer
G	gebu	gjoƒ	gebo	gyfu	geschenk
W	wunju	onbekend	wunjo	wyn	vreugde
H	hagalaR	hagall	hagalaz	haegl	hagel
N	naudiR	nauð	naudiz	nýð	nood, leed, gebondenheid
I	īsaR	íss	isa	ís	ijs
J	jāra	ár	jera	gēr	jaar
P	perþu	onbekend	Pertho	peorð	betekenis onzeker
EI	īwaR	ýr	eihwaz	ēōh	taxus
Z	algiR	elgr	Algiz	eolh-secg	eland
S	sōwilu	sól	sowulo	sigel	zon
T	tīwaR	Týr	Teiwaz	tir	Tyr, de Noorse god van de oorlog
B	berkana	bjarkan	berkana	beorc	berkentwijg
E	ehwaR	jór	Ehwaz	eh	paard
M	mannaR	maðr	Mannuz	man	man
L	LaguR	logr	Laguz	lagu	water
ng	ingwaR	Ing	Inguz	Ing	naam van een Noorse god, mogelijk de naam van een Deense held.
D	dagaR	dagr	Dagaz	daeg	dag
O	ōþila	óðal	Othila	eþel	onroerend goed

Uitspraak

u uitspreken als oe

y uitspreken als uu

i uitspreken als ie

g als een Duitse of Engelse g (behalve in Angelsaksisch gēr, daar is de g meer een j-klank)

ð ergens tussen een d en Engelse th in.

þ als een Engelse th als in thing and the

Alle runen duiden op klanken. De klank die hoort bij iedere rune is de eerste letter van de naam van de rune. Fehu heeft als eerste klank /f/ en duidt daarom op de letter f.

Er zijn hierop twee uitzonderingen. Namelijk Inguz en Algiz. Deze twee namen vertegenwoordigen klanken die niet aan het begin van een woord voorkomen. Algemeen wordt aangenomen dat Inguz de ng-klank vertegenwoordigt zoals in ‘ring’.

Algiz wordt tegenwoordig gebruikt voor de z-klank, maar was oorspronkelijk een soort ingeslikte r-klank aan het eind van een woord.

Bronnen voor de namen van de runen

Pr.Sc = Proto-Scandinavisch. Een soort Oer-Scandinavisch. Bron: prof. Terje Spurkland – Norwegian Runes and Runic Inscriptions, The boydell Press, 2005.

ON = Oud-Noors. Bron: prof. Terje Spurkland (Oud-Noors werd gesproken in Noorwegen in de periode 700-1350 en in IJsland vanaf ongeveer 870 tot 1550.

Germaans – Bronnen:

Ralph Blum, Orakel der Runen, Uitgeverij de Ring, 5^e druk 1996
Freya Aswynn, Northern Mysteries & Magic, Llewllyn, second edition 1998

Anglo-S = Angelsaksisch – Bronnen:

Ralph Blum, Orakel der Runen, Uitgeverij de Ring, 5^e druk 1996
Freya Aswynn, Northern Mysteries & Magic, Llewllyn, second edition 1998

Betekenis – zijn de betekenissen die wetenschappers die zich bezighouden met Runen aan de Proto-Scandinavische runennamen geven.

Volgorde

De volgorde in het bovenstaande schema is de volgorde die prof. Terje Spurkland aanhoudt in zijn boek Norwegian Runes and Runic Inscriptions en die volgens hem een gestandaardiseerde volgorde is gebaseerd op de oudste runenreeks, namelijk die op de Kylver Runensteen. Blum heeft een totaal afwijkende volgorde bedacht. De meeste ‘runenmeesters’ die zich op een of andere manier bezig houden met Runen in het alternatieve circuit gebruiken bijna dezelfde volgorde als Prof. Spurkland, maar plaatsen soms Eihwaz voor Pertho en Dagaz als laatste Rune.